Somnambulizm yani uyurgezerlik, etrafta dolaşmak gibi algılansa da tüm uyurgezerler aynı davranışı sergilememektedir. Bazıları sadece oturmakta veya yatakta kalabilmektedir.
Peki, Somnambulizm (uyurgezerlik) nedir? Uyurgezerlik neden olur, tedavisi var mı?
UYURGEZERLİK NEDİR?
Somnambulizm olarak da bilinen uyurgezerlik, uyku halindeyken uyanmayı ve etrafta dolaşmayı içeren bir uyku bozukluğudur. Uykunun ilk kısımlarında özellikle uykuya daldıktan birkaç saat içinde görülen uyurgezerlik, nerdeyse toplumda 40 kişiden birinde görülen bir rahatsızlıktır.
Çocukluk çağında başlayan uyurgezerlik, genelde ergenlik çağının sonuna doğru ortadan kalkmaktadır. Ancak bazı yetişkinlerde devam ettiği görülmüştür.
Parasomni kategorisinde bir tür uyku bozukluğu olarak uyurgezerlik, oldukça sık karşılaşılan bir problemdir ve zaman zaman hem kişinin kendisine hem de çevresine zarar vermesine neden olabilmektedir. Bu hastalığa yakalanan bazı vakalarda halüsinasyon görmek gibi algı bozuklukları yaşanabilmekte ve bu durum cinayete kadar varabilmektedir.
Uyurgezerlik ya da bilinen diğer adlarıyla uyurgezer veya uykuda gezinme olayında kişiler, bilinçlerinin düşük olmasına rağmen genellikle tam bir bilinç durumunda gerçekleştirdikleri faaliyetleri gerçekleştirmektedir. Bu faaliyetler kişinin yatakta oturması, banyo, yürüyüş ya da temizlik yapmak gibi basit faaliyetlerin yanı sıra araç sürme ve yemek pişirme gibi daha karmaşık faaliyetler de olabilmektdir.
UYURGEZERLİK BELİRTİLERİ
Genellikle uyurgezerlerde görülen davranışlarlar şu şekildedir:
- Yataktan kalkma
- Yürüme
- Yatağını düzeltme
- Anlamsız yüz ifadesi
- Uyandırılırsa tepkisizlik
- Başka odaya geçme
- Yemek yeme ve bir şeyler içme
- Telefonla konuşma
- Kısa konuşmalar.
- Anlamlı cevap verememe
- Pencere açma
- Cam kırma
- Evden dışarı çıkma
- Araba kullanma
- Bazen, birine zarar verme
UYURGEZERLİK NEDEN OLUR?
Uyurgezerliğin nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:
Uyandırılma: Özellikle küçük çocuklarda gece uyandırılma, uyurgezerliğe neden olabilmektedir.
Uykusuzluk: Uzun süreli uyku bozukluğu yaşamak ya da vardiyalı çalışma saatleri de uyurgezerliğe neden olabilmektedir.
Migren: Özellikle çocuklarda görülen uyurgezerliğin nedenlerinden birisi migrendir.
Psikolojik ve psikiyatrik bozukluklar: Depresyon, endişe bozuklukları gibi hastalıklar migrene neden olabilmektedir.
Kişilik problemleri: Özellikle insanlarla sürekli çatışma yaşayan kişilik özellikleri olanlarda sık görülmektedir.
Psikiyatri ilaçları: Tedavide kullanılan bazı psikiyatrik ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilmektedir.
Yaşlılıktaki beyin hastalıkları: Yaşlılıkta ortaya çıkan uyurgezerliğin nedeni, genelde beyin hücrelerinin ölümüne neden olan hastalıklardır.
UYURGEZERLİK TEDAVİSİ
Uyurgezerlik için genellikle belirli bir tedaviye ihtiyaç duyulmamaktadır. Uyku esnasında meydana gelebilecek yaralanmaları önlemek için güvenlik önlemleri gerekli olabilmektedir. Bu, çarpma ve düşmeyi azaltmak için elektrik kabloları veya mobilya gibi nesneleri hareket ettirerek çevreyi modifiye etmeyi içerebilmektedir.
Bazı durumlarda, kısa etkili sakinleştiriciler uyurgezerlik insidansını azaltmada yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Diğer bozuklukların bir belirtisi olabilmesine rağmen genellikle ciddi bir bozukluğa işaret etmemektedir. Uyku döngüsünü iyileştirmek, uyurgezerliğin oluşumunu azaltmaya yardımcı olabilmektedir.
