Londra merkezli gerçek zamanlı veri takip şirketi Vortexa verilerine göre, savaş öncesinde Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol almayan veya az miktarlarda alan birçok ülke ithalatını artırdı.
AB, ABD ve Birleşik Krallık gibi ülkelerin Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş nedeniyle Rusya’dan fosil yakıt ithalatını azaltmaya başlamasıyla oluşan ham petrol arzını Kremlin’in indirimli fiyatlarla satmaya başlaması bu artışta etkili olurken, ham petrol kargolarının rotası da giderek değişti.
Geçen yıl Rusya’dan günlük en fazla 35 bin varil seviyesinde ham petrol ithal eden Hindistan’ın, Ocak ve Şubat 2022’de ithalat miktarı yok denecek kadar azdı.
Rus ham petrolünün indirimli satılmaya başlanmasıyla Mart 2022’de Hindistan’ın bu ülkeden alımı arttı ve günlük 68 bin varil seviyesine kadar çıktı. Hindistan’ın Rusya’dan ham petrol alımı takip eden aylarda sürekli artış göstererek Kasım 2022 itibarıyla günlük yaklaşık 959 bin varil seviyesine ulaştı.
Böylece, Hindistan’ın Rusya’dan günlük ham petrol ithalatı mart-kasım döneminde 14 katına kadar çıktı.
TankerTrackers.com verilerine göre, Rus petrolüne 60 dolar tavan fiyat uygulanmasından önce de düşük fiyatlardan yararlanan Hindistan, AB’nin 5 Aralık’taki ambargo kararının ardından piyasada daha az alıcı olmasını da ucuz fiyattan tedarik için avantaja dönüştürüyor.
ÇİN’İN GÜNLÜK ALIMI 1 MİLYON VARİLİN ÜZERİNDE
Vortexa verilerine göre, Rus ham petrolünün şu anda en büyük alıcısı konumunda olan Çin’in ithalatı ise savaşın başladığı Şubat 2022’de günlük 670 bin varil seviyesinden, Kasım 2022 itibarıyla yaklaşık 1,6 katına çıkarak günlük 1,08 milyon varile yükseldi.
Rusya’nın Türkiye’ye ham petrol ihracatı ise bu dönemde 110 bin varil seviyesinden geçen ay 327 bin varile ulaşarak yaklaşık 3 katına çıktı.
Savaş öncesi dönemde Rusya’dan çok kısıtlı miktarda ham petrol alımı olan Küba, Ekim 2022’de günlük 48 bin, geçen ay ise günlük 23 bin varil seviyesinde ithalat yaptı.
Körfez ülkesi Birleşik Arap Emirlikleri de savaştan sonra ucuz Rus petrolü alımını artıran ülkelere katıldı ve Haziran 2020’den bu yana hiç ham petrol almadığı Rusya’dan Mayıs 2022’de günlük 35 bin varil ithalat gerçekleştirdi.
Geçen ay itibarıyla Birleşik Arap Emirlikleri’nin Rusya’dan ham petrol ithalatı günlük 28 bin varil olarak hesaplandı.
AMBARGO 5 ARALIK’TA YÜRÜRLÜĞE GİRDİ
Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşın ardından ham petrol ithalatını azaltmaya çalışan AB’nin, haziranda kabul ettiği ve Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole ithalat yasağını içeren 6’ıncı yaptırım paketi, geçiş sürecinin tamamlanmasıyla 5 Aralık’ta yürürlüğe girdi.
AB ülkeleri, yaptırım paketi üzerinde anlaşma sağlayabilmek için Rusya’dan Avrupa’ya petrol taşıyan Druzhba boru hattını yaptırımlardan muaf tuttu. AB, Rusya’dan petrol ithalatının 3’te 2’sini deniz yoluyla, 3’te 1’ini de boru hattıyla yapıyordu.
Savaş öncesinde AB, tükettiği petrolün yaklaşık yüzde 25’ini Rusya’dan ithal ederken, yaptırım kararının yürürlüğe girmesiyle AB’nin Rusya’dan ham petrol ithalatının neredeyse yüzde 90’ına son verilmiş oldu. Bulgaristan, ekonomik sorunları nedeniyle 2024 sonuna kadar yaptırımlardan muaf tutuldu.
AB ülkelerinin, Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulama kararı da aynı gün devreye girdi.
İTALYA’NIN İTHALATI SAVAŞ ÖNCESİNE GÖRE YÜKSELDİ
Yaptırım paketi devreye girmeden önce birçok ülkenin Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol ithalatı sıfır noktasına yaklaşırken, bazı ülkelerin alımları devam etti.
İtalya’nın Rusya’dan ham petrol alımı Şubat 2022’de günlük 163 bin varil seviyesinden, Kasım 2022’de 322 bine yükselerek iki katına çıktı. Bu rakam Haziran 2022’de günlük 443 bin varile kadar ulaşmıştı.
İtalya’nın Rus ham petrolünün AB’deki en büyük alıcılardan biri haline gelmesinde Lukoil’in ülkede işlettiği ISAB rafinerisinin etkisi bulunuyor.
Öte yandan, AB’de savaş öncesinde en fazla Rus ham petrolü ithal eden ülkelerden biri olan Hollanda’nın alımları ise savaş sonrasında düşmesine rağmen devam etti.
Hollanda’nın Şubat 2022’de Rusya’dan ham petrol ithalatı günlük 595 bin varil seviyesindeyken, Kasım 2022’de günlük ortalama 152 bin varile geriledi.
Almanya ve Polonya, Druzhba boru hattından ham petrol alımını sürdürüyor
Vortexa Başekonomisti David Wech, Rusya’dan AB’ye ham petrol taşıyan Druzhba boru hattına değinerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Druzhba boru hattıyla Rusya’dan Almanya ve Polonya’ya hali hazırda günlük 500 bin varil ham petrol akışı var. Bu miktar Almanya ve Polonya’ya gidiyor. İki ülke de bu ithalatı deniz yoluyla taşınan ham petrolle birlikte sonlandırmayı taahhüt etmişti fakat Polonya’dan son dönemde farklı sinyaller geldi. Eğer Druzhba boru hattındaki bu miktarın akışı da durursa Rusya 500 bin varil petrolü daha deniz yoluyla ihraç etmek zorunda kalacak ve bu da yeni alıcılar bulması anlamına geliyor.”
